Zondag 15 mei 2022
Benefiet
In het park was een Oekraïens benefietfeestje. Zang, muziek, optredens. Eten, kunst en folklore.
En het viel me op dat de Oekraïense vrouwen allemaal met hun vingers aangeven hoeveel Engels ze naar eigen zeggen spreken, een zekere inhoudsmaat duidend. Ze geven meestal minder aan dan dat ze spreken.
Verder is deze vrouwenvlucht een enorme stap voor het land: al deze vrouwen leren in korte tijd - zo ze het al niet gewend waren - om zelfstandig zonder mannen te functioneren. En eenmaal die stap gezet gaan ze natuurlijk niet terug naar het tweede plan.
Poetin wilde geen democratie aan zijn landsgrenzen, door zijn toedoen zet de democratie daar zijn volgende stap. Wie een graf graaft voor een ander valt er zelf in.
En het viel me op dat de Oekraïense vrouwen allemaal met hun vingers aangeven hoeveel Engels ze naar eigen zeggen spreken, een zekere inhoudsmaat duidend. Ze geven meestal minder aan dan dat ze spreken.
Verder is deze vrouwenvlucht een enorme stap voor het land: al deze vrouwen leren in korte tijd - zo ze het al niet gewend waren - om zelfstandig zonder mannen te functioneren. En eenmaal die stap gezet gaan ze natuurlijk niet terug naar het tweede plan.
Poetin wilde geen democratie aan zijn landsgrenzen, door zijn toedoen zet de democratie daar zijn volgende stap. Wie een graf graaft voor een ander valt er zelf in.
Zaterdag 14 mei 2022
Schönberg en Mendelssohn
Het was zaterdag en dan gaan beschaafde mensen naar de Philharmonie. Het Litouwse Nationale Symfonie Orkest speelde Arnold Schönberg en Felix Mendelssohn-Bartholdy. Bij de naam Schönberg beginnen ook klassieke muziekliefhebbers al te bibberen. En beginnen over atonale muziek te stamelen en zenuwachtig worden. Nu schreef Schönberg geen atonale muziek maar bij mijn weten twaalftonenmuziek [* rectificatie]. Had hij dat van het begin af aan gedaan, had hij nooit de kans gekregen een stuk op een noemenswaardig podium uitgevoerd te krijgen. Men bracht zijn Verklärte Nacht. Moeilijk misschien, maar tuinonderhoud is ook moeilijk en dat doen we ook. Een stevige uitvoering, met een dirigent die extra groot leek met meterslange armen door het wat kleine podium. Het zag eruit alsof hij de muzikanten achterin zo aan hun oren kon trekken. De uitvoering werd terecht gewaardeerd: een minutenlang applaus.
Na de pauze kwamen ook de angsthazen de zaal in, voor wat Mendelssohns Tweede wordt genoemd (maar van die telling klopt niets). Het is een gezongen symfonie, genaamd Lobgesang. Ik hou niet zo van Mendelssohn, te gemakkelijk, maar als ik wat van hem luister is het dan toch meestal deze. Het Litouwse Nationale Orkest onder leiding van Modestas Pitrénas pakt het werk hier ook stevig aan, een gepeperde, niet angstige uitvoering, beter dan ik hem ken. Zelfs de tenor kon ik verdragen. Helaas is de partij voor de mezzosopraan Justina Gringyté wat beperkt in dit stuk, want zij zong beter dan de sopraan. Maar ook sopranen kunnen mij dan maar zelden bekoren. Ook hier een uitgebreid applaus en suprême, staande ovatie.
Extra punten nog voor het personeel van de Philharmonie: die hadden allemaal een soort uniseks Harry Potter-capejes aan. En stonden waardig overal klaar om je van dienst te zijn. Een kleine suggestie voor het Concertgebouw.
* Rectificatie: Je mag ook niets meer zeker weten tegenwoordig. Een oplettende lezer liet me weten dat Schönberg wel zeker atonale muziek schreef. Atonale muziek is namelijk niet meer dan dat het niet in een toonladder is geschreven, zo'n ladder met twee ongelijke sporten. Twaalftonenmuziek is daarmee atonaal want het behoeft geen vermelding van toonsoort omdat het gelijke stapjes hanteert.
Maar mensen schijnen daar de zenuwen van te krijgen. Ik heb eens gehoord dat het ziekteverzuim bij het Concertgebouworkest bij de uitvoering van een stuk atonale muziek veel hoger lag dan normaal.
Na de pauze kwamen ook de angsthazen de zaal in, voor wat Mendelssohns Tweede wordt genoemd (maar van die telling klopt niets). Het is een gezongen symfonie, genaamd Lobgesang. Ik hou niet zo van Mendelssohn, te gemakkelijk, maar als ik wat van hem luister is het dan toch meestal deze. Het Litouwse Nationale Orkest onder leiding van Modestas Pitrénas pakt het werk hier ook stevig aan, een gepeperde, niet angstige uitvoering, beter dan ik hem ken. Zelfs de tenor kon ik verdragen. Helaas is de partij voor de mezzosopraan Justina Gringyté wat beperkt in dit stuk, want zij zong beter dan de sopraan. Maar ook sopranen kunnen mij dan maar zelden bekoren. Ook hier een uitgebreid applaus en suprême, staande ovatie.
Extra punten nog voor het personeel van de Philharmonie: die hadden allemaal een soort uniseks Harry Potter-capejes aan. En stonden waardig overal klaar om je van dienst te zijn. Een kleine suggestie voor het Concertgebouw.
* Rectificatie: Je mag ook niets meer zeker weten tegenwoordig. Een oplettende lezer liet me weten dat Schönberg wel zeker atonale muziek schreef. Atonale muziek is namelijk niet meer dan dat het niet in een toonladder is geschreven, zo'n ladder met twee ongelijke sporten. Twaalftonenmuziek is daarmee atonaal want het behoeft geen vermelding van toonsoort omdat het gelijke stapjes hanteert.
Maar mensen schijnen daar de zenuwen van te krijgen. Ik heb eens gehoord dat het ziekteverzuim bij het Concertgebouworkest bij de uitvoering van een stuk atonale muziek veel hoger lag dan normaal.
Een niet al te grote zaal. Maar goed publiek. Niet dat wat in het Concertgebouw nog voor de laatste toon is weggestorven al naar de garderobe snelt voor een belangrijkere afspraak. Terwijl er niets belangrijker is dan cultuur.
Vrijdag 13 mei 2022
Passanten tijden het glaasje bruiswater voor de schouwburg (zie foto).
Jehovagetuigen from outer space
|
Ik zat op het grote plein naast de kathedraal mijn knie rust te gunnen, die speelde op na dagen van lopen aan een stuk. Uit het niets stonden er opeens twee onaards aandoende wezens naast me. De een droeg een rode spencer, de ander een blauwe. Voor de rest waren ze identiek, behalve dan dat de blauwe ook nog wat langer dan de rode was. Zelfde als uit een mal gegoten kapsel, dat bij windkracht 12 nog net zo zou uitzien. Identiek beangstigend keurig. Zelfde boek in de knuist geklemd. Ze zeiden namen maar die klonken alsof ze gewoon wat uit de Bijbel hadden gehaald.
Ik wist het meteen: dit zijn aliens. Ze zeiden echter dat ze Amerikanen waren en complimenteerden me met mijn Engels (ik had nog nauwelijks wat gezegd, hetgeen mijn conclusie alleen maar voedde), dat van hun was onverstaanbaar. Ze heetten me welkom in Litouwen, het was goed om een vreemdeling te zien die ook ver weg van huis was. Dat het wel even wat lichtjaren scheelde zei ik maar niet. Wat mij hier bracht wilden ze weten. Gewoon oude technologie, WARP-drives hebben wij nog niet. Ik had al snel door dat ze hier waren om breinen leeg te zuigen: wat mijn plannen waren. Vertel me die van jullie en ik breng ze naar mijn leider, dacht ik, maar vroeg me meteen af wie dat dan wel zou moeten zijn. Ik zie me twee aliens al de EU uitleggen. Even plotseling als ze waren verschenen werd het gesprek afgerond: ze zagen in dat mijn ziel een chaos was (ik hing nog bij de EU). Ze liepen verder met hun boeken. Maar de pijn in mijn knie was over. Dus toch: aliens bestaan! |
De list van een Japanse en een Nederlandse Schindler
In het kleine Holocaustmuseum begreep ik de verering van Japan in Kaunas pas. Het was de Japanse consul Chijune Sugihara die in 1940, 2139 visa gaf aan Joden en oorlogsvluchtelingen. Nota bene als bondgenoot van Nazi-Duitsland. Na 1800 visa's kreeg hij een waarschuwing uit Japan dat de veelal Poolse (en daarmee vaak arme Joden) wel geld voor hun reis en hun verblijf in Japan moesten hebben. Iets waar vele Joden in hun vlucht op stuk liepen: eerst lieten de nazi's hun alleen vluchten tegen inlevering van hun geld en vervolgens nam het buitenland ze niet op omdat ze zonder middelen waren. Ondanks de waarschuwing ging Chijune Sugihera door.
Jan Zwartendijk was directeur van Philips in Litouwen die toen de Nederlandse consul teruggeroepen werd uit Litouwen, gevraagd werd tijdelijk als consul aan te treden. Hij werkte innig met de Japanse consul samen: hij hielp Joden aan visa voor Curacao en Suriname waar hij ze naartoe liet reizen met de Transsiberië Express via Japan. Met een transitvisum voor Japan (verstrekt door Chijune Sugihara0 mochten ze dan door de Sovjet Unie reizen.
Zwartendijk kreeg als dank een reprimande van het ministerie van buitenlandse zaken omdat hij niet conform de regels gehandeld had. Postuum (hij stierf in 1976) kreeg hij de Israëlische onderscheiding Rechtvaardige onder de Volkeren.
In 2018 kwamen dan eindelijk eens de excuses van de Nederlandse Staat.
Jan Zwartendijk was directeur van Philips in Litouwen die toen de Nederlandse consul teruggeroepen werd uit Litouwen, gevraagd werd tijdelijk als consul aan te treden. Hij werkte innig met de Japanse consul samen: hij hielp Joden aan visa voor Curacao en Suriname waar hij ze naartoe liet reizen met de Transsiberië Express via Japan. Met een transitvisum voor Japan (verstrekt door Chijune Sugihara0 mochten ze dan door de Sovjet Unie reizen.
Zwartendijk kreeg als dank een reprimande van het ministerie van buitenlandse zaken omdat hij niet conform de regels gehandeld had. Postuum (hij stierf in 1976) kreeg hij de Israëlische onderscheiding Rechtvaardige onder de Volkeren.
In 2018 kwamen dan eindelijk eens de excuses van de Nederlandse Staat.
Donderdag 12 mei 2022
Op weg naar nergens
Ik wilde naar Belarus. En meende nog alle tijd te hebben voor een ochtendkoffie. Maar toen ik op het busstation aankwam stuurde de mevrouw van het loket me meteen naar perron 13. 'Regel het daar zelf maar.'
Daar stond een minibusje klaar. Met een chauffeur die slechts Wit-Russisch sprak.
De bus vulde zich en het werd krap met die extra passagier. De rest leek zich allemaal te kennen. Op de talen viel geen spoor meer te trekken.
De trein die kant op reed al een tijdje niet meer. Naar Wit-Rusland gingen alleen nog enige transittreinen en die stopten niet in Vilnius.
Vanaf Marijanpolis begon de bus leeg te lopen. Buiten was er niets. Slechts een haltebord, en een betonnen afvalbak. Haltes die de tijd doorstaan. Iets verder heeft iemand een wegkruis aangebracht met een duif. Galiniai. Kleine huisjes meest uit hout, wat ook vaak de brandstof is. Afgesloten van het wereldgebeuren, nu ook van het Russisch gas. Uit principe.
Salcininkiai. Het eindpunt, de grensplaats. De wolkbreuk wast de laatste bewoner van de straat. Ik schuil op een vensterbank onder een trapje van een overheidspost. De laatste graspol in niemandsland.
Aan de rand van de plaats, niets van de grens te zien. Ik wek in een winkeltje de uitbaatster die zit te dutten in haar jasschort. Het ruikt er vervaarlijk naar lang gerookte vis. Ik koop een notenbrood, mocht ik hier stranden, kan ik er de komende dagen op overleven. Ze spreekt Pools, dat maakt het allemaal al iets makkelijker. Maar op Belarus reageert ze als een weerhuisje dat Theater van de Lach speelt. Het lijkt overal te zijn.
De straten mogen geen naam hebben, sommige zebrapaden moeten vernoemd worden: op de een of andere manier zie ik the Beatles lopen.
Maar ook geen aanwijzingen naar waar de grens is. Pas in de hoofdplaats terug ontwaar ik bij de politiepost een kaart. De agenten houden me nauwgezet in het oog. Ik had ze moeten vragen, ze hadden me vast gebracht. Zoveel gebeurt hier niet.
Ik was op de goede weg afgaande op de kaart. Mits ik nog een stevig uur had doorgelopen. Het plaatselijk filiaal van de Maxima-supermarktketen voorziet me van brood. Ik ga nog een poging wagen. Langs een andere weg. Nat, maar mijn brood is droog.
Maar ook geen aanwijzingen naar waar de grens is. Pas in de hoofdplaats terug ontwaar ik bij de politiepost een kaart. De agenten houden me nauwgezet in het oog. Ik had ze moeten vragen, ze hadden me vast gebracht. Zoveel gebeurt hier niet.
Ik was op de goede weg afgaande op de kaart. Mits ik nog een stevig uur had doorgelopen. Het plaatselijk filiaal van de Maxima-supermarktketen voorziet me van brood. Ik ga nog een poging wagen. Langs een andere weg. Nat, maar mijn brood is droog.
Het is inmiddels weer stevig gaan regenen en met hulp van de EU is de kortere weg naar Belarus een modderspoor geworden. De grens moet dichtbij zijn, oordelend op het aantal condooms dat er ligt. Alleen die horen aan de armere kant te liggen. En vrachtverkeer rijdt hier nauwelijks nog.
Lyda dat is Belarus en nog maar 52 kilometer. En hoeperdepoep zat op de stoep.
Het doel is niet gehaald, de bus terug van 14:20 wel.
Naschrift: je zult zeggen, maar met internet en Google-maps. Precies dat had allemaal gekund. Maar zonder dat is het leven een stuk onvoorspelbaarder. En dus leuker.
En dan heb ik het nog niet over het hebben van bereik.
Het doel is niet gehaald, de bus terug van 14:20 wel.
Naschrift: je zult zeggen, maar met internet en Google-maps. Precies dat had allemaal gekund. Maar zonder dat is het leven een stuk onvoorspelbaarder. En dus leuker.
En dan heb ik het nog niet over het hebben van bereik.
Woensdag 11 mei 2022
Een rustdag
Het was tijd voor een rustdag. Ochtendkoffie in de bibliotheek. Een KGB-gevangenis bezocht, met de kelder waar gevangenen van achter een pistool tegen hun hoofd kregen en dan was het laatste wat je zag de bloedspatten van je voorganger.
Op de een of andere manier zijn ruimtes waar mensen ter dood worden gebracht altijd vreselijks inefficiënt. Het ter dood brengen, is altijd nog wel doordacht: het slachtoffer moet het zelf niet door hebben. Maar daarna moet het bewijs van moord ook weggewerkt worden. En heeft men tot en met het doden het geweten gesust met dat het de wet is die uitgevoerd wordt, dan ligt er plots een lijk en dat moet verdoezeld. Over dat proces heeft nooit iemand willen denken, want het moeten verbergen leidt ook tot het besef dat het misschien toch niet allemaal met recht van doen had.
Het was een rustdag. Maar ik zwierf nog wat door de stad. Rusteloos. In de wetenschap dat er nog zoveel landen, steden zijn. Riga in Letland staat nu op mijn lijstje en Tallinn in Estland. En ik hoop dat ooit snel Kaliningrad weer Köningsberg wordt in de vierde Baltische staat.
Maar met al die komende steden wil ik hier toch ook terug. Want ik hou van terugkomen.
En toen dacht ik aan het goud van het Balticum, het barnsteen. En bij het zien van al die uit barnsteen gevormde diertjes dacht ik aan amber gummi beertjes, een zak vol. Meer kitscherigheid kan volgens mij niet.
Op de een of andere manier zijn ruimtes waar mensen ter dood worden gebracht altijd vreselijks inefficiënt. Het ter dood brengen, is altijd nog wel doordacht: het slachtoffer moet het zelf niet door hebben. Maar daarna moet het bewijs van moord ook weggewerkt worden. En heeft men tot en met het doden het geweten gesust met dat het de wet is die uitgevoerd wordt, dan ligt er plots een lijk en dat moet verdoezeld. Over dat proces heeft nooit iemand willen denken, want het moeten verbergen leidt ook tot het besef dat het misschien toch niet allemaal met recht van doen had.
Het was een rustdag. Maar ik zwierf nog wat door de stad. Rusteloos. In de wetenschap dat er nog zoveel landen, steden zijn. Riga in Letland staat nu op mijn lijstje en Tallinn in Estland. En ik hoop dat ooit snel Kaliningrad weer Köningsberg wordt in de vierde Baltische staat.
Maar met al die komende steden wil ik hier toch ook terug. Want ik hou van terugkomen.
En toen dacht ik aan het goud van het Balticum, het barnsteen. En bij het zien van al die uit barnsteen gevormde diertjes dacht ik aan amber gummi beertjes, een zak vol. Meer kitscherigheid kan volgens mij niet.
Dinsdag 10 mei 2022
Richting Ruskiland
Vilnius verlaten, richting Kaunas, na het laatste bastion van Sovjetbureaucratie achter de loketten overwonnen te hebben. Veel kon niet en zo wel niet aan hun loket. Het meisje van het koffiezaakje was net als de koffie een weldaad na zoveel onwil (en uiteindelijk moest het toch!).
Paneriai, Voké, Lentvaris zelfs Vilnius, in het Litouws wordt elke letter uitgesproken, maar elke letter klinkt wel geheel anders dan onze uitspraak.
Paneriai, Voké, Lentvaris zelfs Vilnius, in het Litouws wordt elke letter uitgesproken, maar elke letter klinkt wel geheel anders dan onze uitspraak.
Kariotiskè, Rykantai, Lazdenai, ik vraag me af hoe ze hun dagen door brengen. Ik denk nog altijd rond een rokende oliekachel knollen knagend. Maar ik heb een uiterst beperkt wereldbeeld, misschien leven ze wel de levens waar Derrick op wordt gemodelleerd. Goed burgerlijke Oisterwijk inrichtingen en eeuwig scheef schaatsend met de secretaresse, of dat secreet van een schoonzus, uitlopend in niet teveel vlekkende bloedwraak en Harry die maar auto's haalt.
In Kaunas begrepen alleen de arbeiders me: dat is er een die van sovjet architectuur houdt, riepen ze elkaar toe. Even verder waar ik een flat met vervaarlijk hangende balkons fotografeerde, begonnen de bewoners te vrezen dat hun blok nu definitief met de grond gelijk gemaakt zou worden. Dat ik het mooi vond hoefde ik gelukkig niet uit te leggen. Want dat had zelfs de architect niet begrepen.
Dit zullen meer mensen wel mooi vinden. Bomen zijn mooi, nodig in de stad ook, maar leg er parken voor aan. Nooit voor architectuur. En dan bedoel ik geen Vinex villaettes, die mag je laten overwoekeren.
Terug in Vilnius. In de trolleybus. Spitsuur, maar niemand heeft haast.
Er passen hier maar twee halfuren in een uur en dat weten ze. Waarom zou je je naar je graf haasten? [foto's aanklikbaar!]
Er passen hier maar twee halfuren in een uur en dat weten ze. Waarom zou je je naar je graf haasten? [foto's aanklikbaar!]
De avondzon schampt de Gedimino boulevard.
Er is een Eurovisie Songfestival vanavond, dus achter de wanden van de huizen komt de 'Oost Europese misjpoche' bijelkaar om samen te zweren tegen die eerlijke oh zo muzikale West Europeërs.
En wedden dat Oekraïne wint? Slava! Slava UkraÏni!
Er is een Eurovisie Songfestival vanavond, dus achter de wanden van de huizen komt de 'Oost Europese misjpoche' bijelkaar om samen te zweren tegen die eerlijke oh zo muzikale West Europeërs.
En wedden dat Oekraïne wint? Slava! Slava UkraÏni!
Maandag 9 mei 2022
Jour de Fête
Op een pleintje in de zelfstandige republiek Uzupio, dat er Franser uitzag dan menig Frans dorpspleintje zat ik in de avondzon op een terrasje de dag te overdenken. Ik was er gekomen via een netwerk van hofjes, met poortjes die soms maar van een kant open konden, dus verlopen had tot opgesloten zitten op zo'n achterhuisplaatsje kunnen leiden. Verdwaald raken is zo gebeurd. Bij het naastgelegen stacafé verdwaalde men door taalproblemen in een gesprek over taalkunde. Een gesprek en informatieoverdracht kunnen elkaar nogal eens voor de voeten lopen.
Mijn dag had me bijna de minister-president van Litouwen doen omlopen. Desondanks werd ik overladen met cadeau's en eten uit heel Europa. Van een Litouwse regenjas tot een Slowaakse onderscheiding vanwege alle vragen over het land goed beantwoorden. Van Oekraïense borsjt, Roemeens gebak tot een Moldavische vers geplukte appel.
O ja en van Nederland kreeg ik niks. Ze waren er niet eens. Dus u begrijpt het wel, Rutte en Willem Alexander, mijn loyaliteit ligt bij Europa. Beter volkslied ook.
Dan kocht ik nog een kaartje voor Arnold Schönbergs Verklärte Nacht, liet me kamer 5.3.5. in de Nationale Bibliotheek wijzen voor een aantal illustraties en nam een trolleybus naar een buitenwijk die als Pripijat dienst moest doen in de Netflixserie over Tsjernobyl.
En dan zou Poetin vandaag de Derde Wereldoorlog aankondigen met kernbommen hier op Vilnius. Afijn, ik drink mijn koffie met een watertje en wacht mijn tijd af in de zon.
Mijn dag had me bijna de minister-president van Litouwen doen omlopen. Desondanks werd ik overladen met cadeau's en eten uit heel Europa. Van een Litouwse regenjas tot een Slowaakse onderscheiding vanwege alle vragen over het land goed beantwoorden. Van Oekraïense borsjt, Roemeens gebak tot een Moldavische vers geplukte appel.
O ja en van Nederland kreeg ik niks. Ze waren er niet eens. Dus u begrijpt het wel, Rutte en Willem Alexander, mijn loyaliteit ligt bij Europa. Beter volkslied ook.
Dan kocht ik nog een kaartje voor Arnold Schönbergs Verklärte Nacht, liet me kamer 5.3.5. in de Nationale Bibliotheek wijzen voor een aantal illustraties en nam een trolleybus naar een buitenwijk die als Pripijat dienst moest doen in de Netflixserie over Tsjernobyl.
En dan zou Poetin vandaag de Derde Wereldoorlog aankondigen met kernbommen hier op Vilnius. Afijn, ik drink mijn koffie met een watertje en wacht mijn tijd af in de zon.
In de naastgelegen Nationale Bibliotheek, waar ik mijn ochtendkoffie drink: je boeken op kleur zetten is zo de dag voor eergisteren.
Zondag 8 mei 2022
Nog nooit waren ze zo één
Vandaag werd in Vilnius de droom van Poetin over een herenigde oude Sovjet Unie waar. Litouwers, Oekraïeners, Belarussen en Russen stonden eensgezind voor een zaak: stop de oorlog, Poetin (en Loekasjenko) weg. Poetins mooiste droom zou wel eens zijn nachtmerrie kunnen worden.
Zij poseerden nog even extra voor mij, nadat de Litouwse tv klaar was. Het was dan ook de beste leuze. Alhoewel ik Poetin niet op mijn bord zou willen hebben liggen, dat is zoiets dat je stiekem onder de tafel aan een hond voert. En hoopt dat die het weg slikt.
De regen dreef een gedeelte van de demonstranten de naastgelegen kerk in - zo gaat dat altijd - maar de mensen met de meterslange vlaggen die hielden stand. Kinderen schuilden eronder en je hebt een Witte Reus en een Euromast nodig om zo'n vlag weer te drogen.
En alweer poseerde ze, ditmaal met een ander bord. En het vat het allemaal wel samen, Poetin die zijn eigen bed ondergescheten heeft en droomt dat het een warm bed is. Totdat hij wakker de dekens terugslaat en alles slechts een strontvliegenbanket bleek.
Een gek kan de wereld gek maken, maar alleen omdat de wereld zo gek is dat die gek met de wereld te laten doen.
Een gek kan de wereld gek maken, maar alleen omdat de wereld zo gek is dat die gek met de wereld te laten doen.
John Wayne op klompen
Vanuit de Caffeine - een koffieketen die bijna op elke straathoek goede koffie en internet verzorgt, waardoor ik elke keer dat ik langs een filiaal loop, mijn mails en apps binnen krijg, je hebt hier geen abonnement nodig - zag ik buiten op het adres een groep in klederdracht. Temeer daar de vrouwen hun haren aan het vlechten waren vond ik het niet netjes te fotograferen. Ik vond de dracht wel imposant, niet die klompen, pofbroeken en achteruitkijkspiegels van ons vissersvolk. Hierop is de cowboykleding gebaseerd. Want John Wayne met een pofbroek en klompen op een paard, dat is lachwekkend pompeus.
Dat kan alleen bij Glen Baxter.
Dat kan alleen bij Glen Baxter.
Zaterdag 7 mei 2022
Zomaar wat foto's
1 - Vanochtend stonden er opeens kanonnen op het plein, de beste kanonnen: goulashkanonnen. Wat we in Nederland een veldkeuken noemen.
Het was voor de Dag van Europa, die ze hier drie dagen vieren. Misschien moet Nederland dat ook maar eens doen, bij Europa gaan. Dat is best gezellig.
En de dag dat ik mijn Nederlandse nationaliteit mag inruilen voor de Europese huur ik ook zo'n goulashkanon.
Het was voor de Dag van Europa, die ze hier drie dagen vieren. Misschien moet Nederland dat ook maar eens doen, bij Europa gaan. Dat is best gezellig.
En de dag dat ik mijn Nederlandse nationaliteit mag inruilen voor de Europese huur ik ook zo'n goulashkanon.
2 - Praag heeft om navolgbare redenen een Frank Zappa monument, maar waarom Vilnius er een heeft, is eigenlijk vrij onduidelijk en even zo willekeurig. Een echte toeristentrekker is het niet, ik trof ook geen wenende vrouwen aan, slechts een man die op een van de bankjes zat omdat zijn hond moest rusten van de wandeling.
3 - Op het Festival voor Europa was de kermis begonnen, de Nederlandse vertegenwoordiging bestond uit een Litouwse foodtruck die de echte Nederlandse stroopwafels bakte.
4 - Is er in Nederland ergens een festiviteit is er altijd een ambtenaar die bedenkt dat het leuk is en jong en nog van alles dat met subsidie te maken heeft om de buurtjeugd te laten rappen. En dan krijg je van die gescandeerde teksten die omdat ze rijmen volgens de schreeuwer waar zijn. Hier laten ze een orkest aantreden. Dat dan Michael Jackson speelt en peuters en oma's laat dansen.
5 - Ze vroeg of ik een t-shirt wilde kopen voor de goede zaak.
Ik zei, straks. Ik wilde het niet de hele dag meedragen.
Ze zei, ik wacht op je.
En toen ik terugkwam, hé, je bent terug gekomen.
Ja zei ik, er zijn ook mensen die hun woord houden.
Ze vroeg me of ik van die Russische boot wist.
En deed het met zoveel geestdrift na, met veel boem.
En lachen. Aanstekelijk lachen.
Alsof ze niets anders deed dan oorlogsbodems de grond doen kussen.
Ik zei, straks. Ik wilde het niet de hele dag meedragen.
Ze zei, ik wacht op je.
En toen ik terugkwam, hé, je bent terug gekomen.
Ja zei ik, er zijn ook mensen die hun woord houden.
Ze vroeg me of ik van die Russische boot wist.
En deed het met zoveel geestdrift na, met veel boem.
En lachen. Aanstekelijk lachen.
Alsof ze niets anders deed dan oorlogsbodems de grond doen kussen.
6 - Achter de grote straten van de stad gaat een dorps leven schuil op de binnenplaatsen en achterhoven. Vroeger nam iedereen het dorp mee naar de stad. En is dit achter een van de kronkelige straatjes van de binnenstad, achter de boulevards en de communistische woonblokken is het niet anders. Ook achter mijn kommoenalka zoals ik mijn appartementje liefkozend ben gaan noemen, huist een andere wereld.
Vrijdag 6 mei 2022
Eten wat de pot schaft
|
Nederlanders die op vakantie gaan vragen altijd waar je goed kunt eten. Ze vragen dit niet omdat ze van die bon vivants zijn, thuis raken ze al van slag als het vaste merk aardappelpuree uit een pakje niet leverbaar is, ze vragen dit uit pure angst.
Als je op vakantie bent vragen ze met een ondertoontje dat je daar bedorven geitenogen moet eten, hoe het eten daar is. Ben je terug eenvoudigweg, hoe was het eten? Nog iets bijzonders gehad? Nee niet echt, zegt de vrouw dan, had wel iets willen proberen maar ja, de kids hè, die eten niks. En hoe zou dat nou komen? Omdat Henk ook niks anders lust, dan dat van zijn moeder of de onbeperkte vreetschuur. Dus zij wou wel. Maar waar staat in de huwelijksakte dat man en vrouw dagelijks hetzelfde zullen eten? Het is tot de dood ons scheidt, niks met schijt. Bij de foto: een maanzaadtaartje. De bovenkant is iets verkleurd, in het echt was ie gifgroen. Heerlijk! |
Dagelijks rijden er acht transittreinen van de Russische exclave Kaliningrad naar Moskou. Gedeeltelijk goederentreinen, maar ook passagierstreinen. Ze rijden door station Vilnius verder naar Minsk in Belarus, zonder te stoppen. Voor de passagiers is er nu een foto-expositie opgesteld van de ergste gruwelen door Russen in Oekraïne begaan.
Ondertussen maken mensen zich ongerust over raketten die nu bij Kaliningrad worden afgeschoten. Onnodig. De afstand tot Vilnius is te dichtbij om in een mooie boog af te leggen, dat zou een heel hoge boog moeten zijn en dan heeft zo'n raket veel brandstof nodig ivm de ontsnappingssnelheid die je nodig hebt om je aan de zwaartekracht te ontworstelen en dan kan je er geen zware kop opzetten. Vanaf Kaliningrad kan je Londen of Parijs veel beter raken. Om Vilnius te raken moet je van zoveel werst vanachter Omsk schieten.
Ondertussen maken mensen zich ongerust over raketten die nu bij Kaliningrad worden afgeschoten. Onnodig. De afstand tot Vilnius is te dichtbij om in een mooie boog af te leggen, dat zou een heel hoge boog moeten zijn en dan heeft zo'n raket veel brandstof nodig ivm de ontsnappingssnelheid die je nodig hebt om je aan de zwaartekracht te ontworstelen en dan kan je er geen zware kop opzetten. Vanaf Kaliningrad kan je Londen of Parijs veel beter raken. Om Vilnius te raken moet je van zoveel werst vanachter Omsk schieten.
Dan kreeg ik nog een visum voor de republiek Uzupio. In een galerie zag ik een expositie van risodrukken over Oekraïne. Met de uitbaatster had ik het over de oorlog daar en dat dat hier natuurlijk harder aankwam. Zij zelf had de Russische bezetting niet meegemaakt, maar ondanks dat, je merkt wel dat de mensen er meer mee bezig zijn.
Iets verder in deze straat, om de hoek waar ik verblijf liggen twee gedenkstenen om aan te geven dat er daar in 1991/92 een barricade tegen oprukkende Russen was. Niet voor niets dat de hele straat van overheidswege blauw geel kleurt. Net zoals veel hier: gebouwen, stadsbussen. In de supermarkten liggen de autoraam-vlaggen als kassakoopje.
Donderdag 5 mei 2022
Als je de beschaving ontwent bent
Ik was vandaag in het paleis van lange tijd het grootste land van Europa was, en dat was minder bemeten dan dat van menig omhooggevallen Keukenkampioen-koning. En noemde die van Oostenrijk-Hongarije zich op basis van een dubbelmonarchie voortvloeiend uit een persoonlijke unie, keizer, die van Litouwen bleef gewoon Groot Hertog, zoals die van Luxemburg dus. En natuurlijk Koning van Polen.
In het historisch museum dat er nu gevestigd is, vroeg ik naar een boek over de Litouwse geschiedenis. Dat hadden ze niet in een voor mij leesbare taal (nu is er behalve over de ondergang ervan weinig over geschreven). Ik vroeg mijn persoonlijke suppoost welke taal zij sprak en ze antwoordde Litouws en Russisch. Daarna bleef ze me in het Russisch toespreken bij het omdraaien van knopjes en het opentrekken van nog meer lades. Dus etnische Russen kunnen, ondanks wat men zegt, in overheidsdienst werken, mits ze ook Litouws spreken.
Het Litouws is een archaïsche taal, je hebt constant het gevoel dat je met 'Landgenoten, ook dit jaar raakte de productie van strokarton weer danig in het verschiet' wordt aangesproken. Daarmee is het een geliefd studieobject van mensen die op proto-Europese talen studeren.
Bij een staatsbezoek bij de president waar ik dwars doorheen banjerde werd mij vriendelijk gevraagd of ik zijn tuin niet wilde betreden. Maar wie wil daar nou geen gehoor aan geven met zoveel vriendelijkheid. Zo leerde ik hier dat die witte strepen op de weg plekken zijn waar je als voetganger over mag steken zonder dat er iemand dan kankerlijer roept of toetert en pas bij het gevaar van lakschade remt. Hier stoppen ze al als je alleen maar naar zo'n plek kijkt. Laat ik er maar niet te zeer aan wennen: dat wordt mijn dood in Amsterdam.
In het historisch museum dat er nu gevestigd is, vroeg ik naar een boek over de Litouwse geschiedenis. Dat hadden ze niet in een voor mij leesbare taal (nu is er behalve over de ondergang ervan weinig over geschreven). Ik vroeg mijn persoonlijke suppoost welke taal zij sprak en ze antwoordde Litouws en Russisch. Daarna bleef ze me in het Russisch toespreken bij het omdraaien van knopjes en het opentrekken van nog meer lades. Dus etnische Russen kunnen, ondanks wat men zegt, in overheidsdienst werken, mits ze ook Litouws spreken.
Het Litouws is een archaïsche taal, je hebt constant het gevoel dat je met 'Landgenoten, ook dit jaar raakte de productie van strokarton weer danig in het verschiet' wordt aangesproken. Daarmee is het een geliefd studieobject van mensen die op proto-Europese talen studeren.
Bij een staatsbezoek bij de president waar ik dwars doorheen banjerde werd mij vriendelijk gevraagd of ik zijn tuin niet wilde betreden. Maar wie wil daar nou geen gehoor aan geven met zoveel vriendelijkheid. Zo leerde ik hier dat die witte strepen op de weg plekken zijn waar je als voetganger over mag steken zonder dat er iemand dan kankerlijer roept of toetert en pas bij het gevaar van lakschade remt. Hier stoppen ze al als je alleen maar naar zo'n plek kijkt. Laat ik er maar niet te zeer aan wennen: dat wordt mijn dood in Amsterdam.
Steden zijn groot door de openbare ruimte die ze bieden. Dus de plekken en de gebouwen waar jij mag zijn. Amsterdam is een door kooplui gedomineerde stad die de luiken sloten, het grootste gedeelte is niet toegankelijk. Koopmannen begrijpen ook het nut van een plein niet: een plein kost alleen ruimte. Een plein is echter ruimte. Het hoeft ook geen functie te hebben, het heeft al een functie: het is de plek waar je als de zon schijnt de hele dag zon hebt. En hoe groter het plein, hoe groter het nut. Wat opvalt aan Vilnius zijn de vele pleinen en parken zonder woekerend struikgewas.
Overigens de Hollandse koopman verlangt naar kleine vierkante pleinen, dat heeft iets met gelijkwaardigheid te maken en vanuit elk punt alles kunnen zien. Dergelijke benepen plattegronden hebben de geesten van hun nageslacht gevormd. Ga nooit naar steden met overzichtelijke vierkante pleinen: er wonen naargeestige mensen.
Bij de bovenste foto: de kathedraal. Alsof er een toren naast de Moses en Aäronkerk staat.
Overigens de Hollandse koopman verlangt naar kleine vierkante pleinen, dat heeft iets met gelijkwaardigheid te maken en vanuit elk punt alles kunnen zien. Dergelijke benepen plattegronden hebben de geesten van hun nageslacht gevormd. Ga nooit naar steden met overzichtelijke vierkante pleinen: er wonen naargeestige mensen.
Bij de bovenste foto: de kathedraal. Alsof er een toren naast de Moses en Aäronkerk staat.
Woensdag 4 mei 2022
Ware grootheid
Laat aangekomen in Vilnius. Het is in Litouwen een uur later. In verduisterde sluipvlucht geland, de stad ligt dan ook ingeklemd tussen de Russische exclave Kaliningrad en Belarus in en vliegtuigen van RyanAir zijn in laatstgenoemde land wel eens aan de grond gezet. Om ons een bocht over die landen te besparen waren we vanaf de Oostzee gekomen. Het vliegveld heeft de alure van station Emmen en ziet er ook zo uit.
De stad is net zo uitgestorven. Alles lijkt dicht. De sleutel van mijn appartementje lag onder de mat, mochten we ons niet treffen, moest ik het geld maar op de kamer achterlaten. Men heeft hier met vertrouwen en hopen dat het wel goed komt leren leven.
Even een rondje gelopen door de stille straten. Op de hoek staat een supermarktkiosk met koffie en ontbijt. En de buurman heeft een tempel. Die dienst doet als nationale bibliotheek. En die mag groot lijken, Litouwen was eeuwen lang het grootste land van Europa. Dus het kan wel: groot geweest zijn zonder grootheidswaanzin.
Misschien is dat wel echt groots.
De stad is net zo uitgestorven. Alles lijkt dicht. De sleutel van mijn appartementje lag onder de mat, mochten we ons niet treffen, moest ik het geld maar op de kamer achterlaten. Men heeft hier met vertrouwen en hopen dat het wel goed komt leren leven.
Even een rondje gelopen door de stille straten. Op de hoek staat een supermarktkiosk met koffie en ontbijt. En de buurman heeft een tempel. Die dienst doet als nationale bibliotheek. En die mag groot lijken, Litouwen was eeuwen lang het grootste land van Europa. Dus het kan wel: groot geweest zijn zonder grootheidswaanzin.
Misschien is dat wel echt groots.
